Maas verwarmt driekwart van Provinciehuis

Het artikel heb ik vervolgs enigszins gewijzigd, met als toepassing van de warmtepomp de installatie van zo'n systeem in het (toen) in aanbouw zijnde Provinciehuis van Limburg in Maastricht. Dat artikel is in twee delen verschenen in dagblad De Limburger van 7 maart en 21 maart 1985.

Hieronder een transcriptie van de beide artikelen. Het plaatje bij het tweede artikel is van matige kwaliteit: het is een scan van een kopie van de krant -- het originele plaatje heb ik niet meer.

Water 'opgewarmd' door industrie en kerncentrales

Maas verwarmt driekwart van Provinciehuis

Door JOS VAN GEFFEN

MAASTRICHT - Het nieuwe Limburgse provinciehuis, dat op dit moment deels op een voormalig Maaseiland ten zuiden van Maastricht verrijst, zal nog nauwere banden met Nederlands zuidelijkste rivier aangaan.

Het gebouw zal namelijk voor bij na driekwart deel verwarmd worden door het Maaswater via een zogeheten warmtepomp.
Daarmee gaat de provinciale begroting van Limburg eigenlijk profiteren van het opwarmende effect, dat de Belgische industrie en de kerncentrales ter hoogte van Huy op het Maaswater hebben. Al is dat volslagen onbedoeld en wordt dat verband officieel niet gelegd.
In ieder geval levert de aan de Maas onttrokken warmte ten behoeve van een ambtelijk werkklimaat van 20 graden Celsius in het gouvernementeel paleis een concrete besparing op van 30 procent op de energierekening. In absolute cijfers is dat een bedrag van 65.000 gulden per jaar, waarmee de aanschafkosten -- 6,5 ton -- van de 'alternatieve' verwarmingsinstallatie in tien jaar zijn terugverdiend.

Warmtepomp

Het winnen van de warmte uit de Maas gebeurt met behulp van een warmtepomp. Dat is een apparaat dat dezelfde werking heeft als een koelkast, maar waarvan het doel juist het tegenovergestelde is.
Een koelkast onttrekt warmte aan een gesloten ruimte, het koelvak, en geeft die via het rooster aan de achterzijde van de kast af aan de omgeving. Doel daarvan is het koel houden van (de inhoud van) het koelvak. Een warmtepomp verplaatst warmte op precies dezelfde manier. Alleen is het doel niet het koelen maar het verwarmen van een gesloten ruimte, in dit geval het provinciehuis.
De daarvoor benodigde warmte wordt uit de Maas gehaald, waar deze gratis voorhanden is. Het gaat er dus niet om de Maas af te koelen, maar om het gebouw op te warmen. De warmte die bij de koelkast via het rooster verdwijnt, wordt bij de warmtepomp gebruikt om een gebouw te verwarmen. Een koelkast kan dus ook als verwarming gebruikt worden door hem met open of afgeschroefde deur in het open raam te zetten met het rooster naar binnen. De warmte wordt uit de buitenlucht gehaald en via dat roosteraan het huis geleverd.

Beschermd

De warmtepomp van de provincie Limburg, beschermd met deugdelijke materialen en coatings tegen de agressieve chemicaliën in het Maaswater, gaat per uur 108.000 liter water afkoelen van 6 graden Celsius naar 3 graden. 6 graden Celsius is de gemiddelde temperatuur van het Maaswater in doorsnee winters.
Met de vrijkomende warmte bespaart men 130.000 kubieke meter gas per jaar, à raison van twee kwartjes per kuub levert dat het genoemde bedrag van 65.000 gulden.

© De Limburger, 7 maart 1985

Warmtepomp loopt op freongas

De ambtenaren van de provincie Limburg gaan in hun nieuwe bestuurscentrum vanaf komend najaar profiteren van de Maastemperatuur om daarmee hun eigen werkplek behaaglijk te houden. Jos van Geffen (24), student aan de Technische Hogeschool van Eindhoven, schreef daar enige tijd geleden in DL over en wees erop, dat het nieuwe Limburgse provinciehuis eigenlijk opgewarmd wordt door de warmte-vervuiling, die de Belgische industrie op de Maas afschuift. Over hoe zo'n warmtepomp nu precies werkt gaat de onderstaande bijdrage.

De werking van de warmtepomp is te begrijpen aan de hand van de bijgaande schematische tekening. In het leidingennet wordt een gemakkelijk verdampende stof rondgepompt. Meestal is dat freon. Dit wordt ook gebruikt in de koelkast en als drijfgas in spuitbussen. De warmtepomp maakt gebruik van de natuurkundige wet, die zegt dat de temperatuur waarbij een vloeistof verdampt (het kookpunt) afneemt bij afnemende druk. Op een hoge berg bijvoorbeeld kookt water al bij 80° C, omdat daar de luchtdruk lager is dan bij ons in de keuken.
Bij A (zie figuur) is de druk zodanig, dat het freon vloeibaar is. Deze vloeibare freon komt in de verdamper. Hier wordt aan het freon warmte toegevoegd door water dat langs de freon-leiding loopt. Dit water is zo warm, dat het freon gaat koken. en verdampt. Hierbij neemt het freon warmte op en koelt het water af. Dit is hetzelfde als wat er gebeurt met Eau de Cologne op de hand: de hand wordt koud en de Eau de Cologne verdampt.
Bij B is het freon dus in dampvorm. Deze damp wordt door de compressor (een soort pomp) samengedrukt tot een hogere druk. Bij dit proces stijgt de temperatuur van het freon. Bij het oppompen van een fietsband gebeurt hetzelfde: bij het naar beneden gaan van de stang wordt de lucht samengeperst, waarbij de temperatuur stijgt. Dit uit zich in het warm worden van de pomp.
De opgewarmde freondamp komt de condensor in (C), waar het warmte afstaat aan de warmtegebruiker. Dit is bijvoorbeeld water dat in het huis door de verwarmingsbuizen stroomt. Bij de hogere druk van het freon hoort, zoals gezegd, een hogere kooktemperatuur. Die ligt boven de temperatuur van het langsstromende water (dit water heeft een hogere temperatuur dan de warmtebron). Nu gebeurt het omgekeerde van wat er in de verdamper gebeurt: het freon staat warmte af aan het water en condenseert (wordt weer vloeibaar; D).
Het vloeibare freon keert van D terug naar A via een smoorventiel. Dit is een soort kraan, die de druk van de vloeistof verlaagt (waarbij ook de temperatuur daalt). Bij A kan het proces dan opnieuw beginnen.

Bijschrijf figuur:
De warmtepomp in een getekend schema. Geheel links in de Limburgse toepassing de Maas en geheel rechts het provinciehuis op de oostelijke oever van de rivier.

© De Limburger, 21 maart 1985

<=== Publicatie-pagina

Jos van Geffen -- Home  |  Site Map  |  Contact Me

created: 29 March 2012
last modified: 29 March 2012