Jules Verne en het Île de la Possession
Jos van Geffen
Van vijftig vrij willekeurig gekozen eilanden -- variërend in grootte van 1 tot bijna 300 km², sommige bewoond andere onbewoond -- wordt een kaartje getoond en worden een paar historische momenten genoemd. En bij elk eiland staat een korte tekst over een historische gebeurtenis, een anekdote, of een gedachte van de schrijfster. Bij Saint Helena (122 km², 4255 inwoners) bijv. gaat het stukje over het fregat dat in 1821 het lichaam van de overleden Napoleon kwam halen. Bij Howland (onderdeel van de Amerikaanse Phoenixeilanden, vrijwel op de evenaar gelegen op 176° oost, 1.84 km², onbewoond) gaat het over Amelia Earhart die op haar laatste reis in 1937 bij dat eiland opgewacht werd door de Amerikaanse kustwacht met nieuwe brandstof, maar ze haalt dat net niet: "Vlak achter de datumgrens verdwijnt Amelia Earhart op haar vlucht naar gisteren. De oceaan zwijgt."
Het Île de la Possession (= "eiland van het bezit"; oorspronkelijk Île de la Prise de Possession = "eiland van de inbezitneming") ligt zo'n 2370 km ten zuiden van Madagaskar, op 46°24' ZB en 51°45' OL, en maakt deel uit van de Franse subantarctisch Crozeteilanden. Het eiland is 150 km² groot en onbewoond, op de 20-40 medewerkers van het onderzoeksstation Alfred Faure (genoemd naar de leider van het station toen dat in 1961 werd opgericht). Uit de gegevens van dat station blijkt dat de gemiddelde temperatuur op het eiland 5.3° is; de hoogst en laagst gemeten temperaturen zijn 22.4° en -6.6°. Jaarlijks valt er gemiddeld 1782 mm regen en regent het gemiddeld op 173 dagen meer dan 1 mm. Het eiland is een "Important Bird and Biodiversity Area (IBA)", met broedplaatsen van tenminste 26 soorten vogels [2].
Het Île de la Possession heeft een ruig landschap met bergen doorsneden door diepe valleien. De hoogste berg, Pic du Mascarin, is 934 m. De reden van deze bijdrage is echter het bergmasssief aan de noordkant van het eiland: Monts Jules Verne. Volgens de meeste kaarten en ook bijv. OpenStreetMaps, is die berg 789 m hoog; de Pocketatlas meldt echter 769 m, maar dat kan een drukfoutje zijn [3].
De Pocketatlas heeft een mooi kaartje van Île de la Possession, maar niet van een zodanige grootte dat het makkelijk scanbaar is; bovendien zit er ongetwijfeld copyright aan vast. Daarom heb ik gezocht naar een vrij beschikbare kaart [4] en een screenshot gemaakt van het satellietbeeld dat Google Maps geeft.
|
| |
| Bron: [4] | Bron: Google Maps |
Het stukje van schrijfster Judith Schalansky over Île de la Possession luidt [5]:
In 1962 vernoemen de Fransen van de eerste missie het noordelijkste bergmassief naar de grootste wensmachinist die hun natie heeft voortgebracht. Nu dragen een steile bergketen en het 'eiland van het bezit' en een krater op de achterkant van de maan de naam Jules Verne -- twee polen die hij op zijn uitzonderlijke reizen moeiteloos bereikt. De nostalgicus van de toekomst en profeet van het verleden verdicht vroeger en later, nabijheid en vrote tot ruimtes die in patente machines doorkruist kunnen worden, even goed gestoffeerd als de verhalen die Verne vertelt. // Zijn romans vervangen een bezoek aan de Wereldtentoonstelling, zijn een naturaliënkabinet van mogelijke avonturen, tot technische hoogglans opgewreven, dagdromen voor eigen gebruik, atlassen voor thuisblijvers. // Zijn helden zijn jongens en vrijgezellen die proberen met encyclopedische kennis vat te krijgen op de geheimen van de wereld, een leven lang op reis, dr. Samuel Ferguson die beweert: Ik volg niet mijn weg, mijn weg volgt mij, en kapitein Nemo, de liefhebber van de zee. // Zowel de mateloze nieuwsgierigheid als de behoefte aan zekerheid wordt bevredigd bij het reizen naar de maan, naar het middelpunt van de aarde, naar de onderwereld. Een paar kilometer zuidelijk van Mont Jules Verne loopt een rivier genaamd Styx van het Verloren Meer naar de open zee, die zich uitstrekt tot Antartica. // Deze archipel is afgelegen, koud en zo moeilijk bereikbaar dat schipbreuk bijna de enige manier lijkt om hier te komen, op de verstrooide rotsen van basalt in de eeuwige drift van de westenwind, die de schepen van Afrika naar Australië voortduwt en ze telkens weer op de gebarste klippen van deze eilanden te pletter laat lopen. // Maar Jules Vernes geheimzinnige eiland ligt ver weg, ergens in de Grote Oceaan -- en dit hier is geen oord voor robinsonades.Voor een vitueel bezoek, zie http://crozetvv.free.fr/visitevirtuelle.php?site=monts_jules_verne.
Overigens staat ook het Robinson Crusoë-eiland (96.4 km², 633 inwoners, onderdeel van de Chileense Juan Fernándezeilanden) in de Pocketatlas; de tekst daarbij gaat over Alexander Selkirk, die in 1704-08 op dit eiland zijn robinsonade beleefde en wordt gezien als de inspiratiebron voor Daniel Defoes roman Robinson Crusoe. Zo'n 150 km westelijk daarvan ligt het eiland Alejandro Selkirk.
[1] Pocketatlas van Afgelegen Eilanden, Judith Schalansky,
Uitgeverij Signatuur, 2015, ISBN 978 90 5672 535 8
[2] Bronnen:
https://en.wikipedia.org/wiki/Île_de_la_Possession
&
https://en.wikipedia.org/wiki/Alfred_Faure
[3] De Franstalige Wikipedia pagina over het eiland laat een klein
kaartje zien met "Monts J. Verne" met een top van 552 m; ik vermoed
dat dat gewoon een echte fout is
[4]
https://public.fotki.com/inigocia/my-postcards-collections/maps/crozet--kerguelen-t-1/ile-de-la-possession.html
[5] Pocketatlas van Afgelegen Eilanden, Judith Schalansky, pag. 94-95
Jos van Geffen